Türkiye’nin büyüme öncelikli düşük faizli iktisat modelinde, enflasyondaki yükselişle harcamalar giderek artıyor. Bilhassa ‘davranışsal ekonomi’ bilmeyenlerin daima sordukları ‘Bu nasıl kriz?’ sorusunu, harcamalardaki ‘epistemolojik kopuşu’ anlayamamasını bilgiler açıklıyor. Tüketici, kredi ve kredi harcamalarında rekora koşarken, uzmanlar durumu yorumluyor. Seçim sonrası için de tehlike büyüyor.
Bankacılık dalında kredi genişlemesi, 2023 birinci çeyrekte enflasyonun altında kaldı. Vatandaşın kredi kartıyla taksitli alışverişleri ise süratle büyümeye devam etti.
BDDK dataları, son bir yılda kredi kartlarıyla taksitli alışverişlerin patladığını gösteriyor.
Bankacılık bölümünde en büyük hisseye sahip olan ticari kredilerin hacmi ocak-mart periyodunda yüzde 10,4 artarken, enflasyondan arındırıldığında yüzde 1,9 daraldı.
Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi, aylık bülteninde, fiyat artışlarının hızlanmasıyla borçlanmanın devam ettiği görüldü.
Ek hesap yani KMH kullananlar aylık 122 bin, yıllık 1 milyon 547 bin kişi artarken, kredi meblağı aylık yüzde 47,3, yıllık yüzde 196,8 oranında artış gösterdi.
TBB raporunu Paraanaliz’den inceleyen Atilla Yeşilada, tüketici kredilerinde patlamanın iki nedeni olduğunu belirtirken, “Tüketim çılgınlığının bedeli icra-iflas faciası olacak” başlığını attı.
Yükselen borç fiyatlarının aslen TÜFE ile orantılı olduğuna dikkat çekilirken, emeğin hissesinin azaldığı düşünüldüğünde, temel gereksinimlerin “harcanabilir gelir içinde hissesinin yükseldiği” gerçeğiyle, borçlu ailenin yükünün gelirine oranla yükseldiği sonucu çıkıyor.
Seçimden sonra borçların ödenmesine yönelik de “TCMB’nin siyaset faizini artırmasının kaçınılmaz” olmasıyla Cumhur İttifakı’nın seçilmesi halinde, “yıl sonuna gerçek, iktisadın süratle ödemeler istikrarı krizine sürükleneceğini” öngörürken, Millet İttifakı’nın seçilmesi halinde de “TCMB’nin yeni takımının enflasyonla çaba için nakdî sıkılaştırmaya geçmesi kaçınılmaz” olacak diye özetliyor.
Perakende bilgileri de vatandaşın tüketime yöneldiğini gösteriyor.
Sizin harcamalarınız, borcunuz artı mı? Tüm bu bilgiler ışında kredi kullanmanın bu ortamda mantıklı olduğunu fakat seçim sonrası sorun olacağını düşünüyor musunuz? Yorumlara bekliyoruz.