Karar Gazetesi muharriri Taner Ay bugün kaleme aldığı, “Alman Müellif UTA Seeburg’un ‘Leziz’ kitabı Türkçede: Elli lokmada insanın tarihi” başlıklı yazısında Alman muharrir Uta Seeburg’un Timaş Yayınları’ndan çıkan ‘Bir Mamut Nasıl Yenir?’ isimli kitabını bahis edindi.
Okuduğu ‘en güzel’ kitap olduğunu söyleyen Ay, “Tarih hocası olsaydım, inanın Uta Seeburg’u öğrencilerime ‘yardımcı ders kitabı’ olarak önerirdim” dedi. Ay kitaba dair, muharrir Seeburg’ün M. Ö. 11 binli yıllardan başlayarak insanın tarihini elli yemek üzerinden kısa kısımlarla anlattığını aktadı.
Uta Seeburg, Berlin ve Cambridge’de Almanca, edebiyat edebiyatı ve sanat tarihi okuduktan sonra kendini yazmaya adadığını ve polisiye kitapları ile de tanındığını hatırlatan Taner Ay, “Seeburg’un ‘leziz’ kitabına ‘gastronominin yapısökümü’ desek, cuk oturur” dedi.
Ay’ın yazısının devamı şöyle:
“İnsan kimi hayvanları evcilleştirdi lakin besinlerin da insanı evcilleştirdiğine dâir epey baskın bir görüş var… Bu görüşün tanınan isimlerinden Yuval Noah Harari’nin ‘Buğday bizi evcilleştirdi’ formundaki tabirini anımsayanlarınız çıkacaktır. İnsanın en eski yazılı yemek tanımının ‘Kuma yahnisi’ olduğunu biliyor muydunuz, M. Ö. 1730 civârından günümüze kadar gelebilmiştir. Pekala ya, Babil listelerine iki yüz kadar çeşit ekmeğin geçtiğini, eski Mısır’da ekmeğin, bal, incir ve hurma ile tatlandırıldığını, Anadolu’dan göçtükleri düşünülen Etrüsklerin İtalya’ya üzümlü ekmeği getirdiklerini ve Etrüsk bayanlarının ‘kırmızı şarapta geyik eti yahnisi’ kadar baştan çıkarıcı işveleriyle Roma’nın yeme içme kültürünü değiştirdiklerini?
M. S. 100’e gelindiğinde yemek artık ‘sosyal bir ayrım aracı’ oluyor, üst katmanların yeme şımarıklığına bir bakın: ‘Fındık faresi dolması’, ‘flamingo dili’ ve ‘baharatlı bülbül ciğeri’. Sapıklar bu kadarla da yetinmiyorlar, fırına yaban domuzu sürerlerken onun karın boşluğuna canlı canlı ardıç kuşları da dikiyorlarmış. Toplumsal tabakanın en altındakilerse, et çok pahallı olduğundan, yalnızca tahıl, fasulye ve bakliyata talim ediyorlarmış. Roma’da en altta köleler ve gladyatörler var, lakin ‘Bir Mamut Nasıl Yenir?’ kitabı dizi kültürüne bağlı bayanların güzel ve gladyatörlere dâir tahayyüllerine de çizik atıyor, Uta Seeburg sayesinde onların ‘tombul’, ‘yağ tulumu’ ve ‘çirkin’ adamlar oldukları anlaşılıyor, yalnızca tahıl lapası yemeleriyse onların üst sınıftan içi kıpraşan bayanlarla olan ‘CinemaScope’ ve ‘Technicolor’ dedikodularını da böylece boşa çıkarıyor.
Kitapta ilginizi çekecek o kadar fazla detay var ki, daha fazla şey yazıp merâkınızı söndürmek istemiyorum. En uygunu mi, ‘Bir Mamut Nasıl Yenir? alıp, elli lokmada insan tarihinin nasıl değiştiğini öğrenin. O denli ‘asık suratlı’ kitaplardan hiç değil, Agatha Christie romanları kadar sürükleyici, ‘Harlequin’ kitapları kadar duygusal, ben ortada ve lisede tarih hocası olsaydım, inanın Uta Seeburg’u öğrencilerime ‘yardımcı ders kitabı’ olarak önerirdim”