Müjde Işıl – Necmi Sancak’ın birinci uzun metraj sineması “Ayşe”, Antalya Altın Portakal Sinema Festivali’nde En Uygun Birinci Sinema seçildi, Sancak’a En Güzel Direktör ve başrol oyuncusu Binnur Kaya’ya En Yeterli Bayan Oyuncu Mükafatı getirdi. Down sendromlu kardeşi Rıdvan ile birlikte yaşayan ve akaryakıt istasyonunda çalışarak geçimlerini sağlayan orta yaşlı Ayşe’nin öyküsünü anlatan sinema, 45. Kahire Sinema Festivali’nin memleketler arası yarışında da Danis Tanovic’in başkanlığındaki heyetin karşısına çıkıyor. Süratli şenlik seyahati sırasında sinemanın ayrıntılarını Sancak’tan dinledik.
– “Ayşe”de ailenize dayanan gerçek bir öyküden yola çıkmışsınız.
Film yapmak çocukluktan beri tek hayâlimdi. Yaklaşık 10 yıl evvel, kuzenim Fatma’ya yani sinemadaki Rıdvan’ın ablasına, hayatını sinema yapacağımızı söylediğimizde “Siz evvel direktör olun da…” demiş, yapabileceğimize inanmamıştı. Fakat senaristlerimizden kuzenim Ahmet buna çok inanıyordu ve ondan kelam almayı başardı. Yaklaşık 10 yıl sonra, geçtiğimiz ay Antalya Sinema Festivali’nde kuzenim Rıdvan ve Fatma kendi öykülerini seyirciyle birlikte izlerken, bu sefer Ahmet ile ben, bunun gerçek olduğuna inanamıyorduk. Tam manasıyla, bir duştu bizim için perdede Binnur Kaya üzere değerli bir oyuncuyu bu kıssanın içinde görmek.
– Binnur Kaya baştan beri aklınızdaki Ayşe karakteri miydi?
Kesinlikle. Ekseriyetle bir öyküyü ele aldığımda onu en uygun anlayıp aktaracak başrol oyuncusunu gözümde canlandırmayı severim. Binnur Kaya birinci andan beri vazgeçilmezdi bu sinemada benim için. Neyse ki o da bu karakteri benimsedi ve harika bir özveri ile inşa etti. Çok minnettarım ona.
– Kaya, sinemayla ilgili olarak “Seyretmesi güç bir sinema. Sineması satan hiçbir şey yok içinde; müzik yok, estetik bir oyuncu yok” demişti. Bu manada risk aldığınızı düşünüyor musunuz?
‘Risk’ sözü ödül merasiminde de çok kullanıldı, sinemanın lisanı hakkında konuşulurken. Açıkçası Ayşe’nin öyküsünün öbür türlü çekilebileceğini düşünmedim. Sanırım dürüst, gerçekçi ya da yalın olmanın zorluğunu denemiş olmamızı kastediyorlar ‘riskli’ tabirini kullanırken. Binnur Hanım’ın ‘zor film’ demesini anlıyorum. Lakin sineması yazarken de çekerken de Ayşe’nin bunaltıcı hayatını aktarmanın hafif ve kolay tüketilir bir yanını bulamadım. Bulsaydım seyirciye olağan ki yardım etmeyi değerlendirirdim. Bence ‘Ayşe’nin hayat gerçeği kadar seyretmesi sıkıntı bir film’ diyebiliriz.
“Hem çok doğal hem de umut verici”
– Sinemanın Antalya’da heyetle ve seyirciyle güçlü bağ kurmasının sırrı neydi sizce?
Gerçek bir öyküden uyarlanan bir sinemanın gerçek kahramanlarının seyirciler ortasında oturduğu bir gösterimdi. Üstelik kıssanın gerçek şahitlerinin, yani kuzenlerin birlikte yazıp yönettiği bir sinema olmasının da tesiri olmuştur.
– Antalya’da “Mukadderat” ile birlikte en çok ilgi çeken ve ödül alan sinemaydı “Ayşe”. İkisi de güçlü bayan karakterleriyle öne çıkan sinemalar. Sinemamızın bu istikamette bir değişim yaşadığını söylemek mümkün mü?
Sinema hayattan kopuk bir uğraş değil. Bayanların toplumdaki yerine ait bu kadar derin çarpıklıklar varken sinema seyircisinin de üretenlerin de odağının ve takviyesinin bayanlar üzerinde olması hem çok doğal hem de umut verici.