Bir müddettir yapay zeka ve tesirleri üzerine çalışmalar yürüten SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu İdaresi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Okcu, son olarak TBMM Çocuk Hakları Alt Kurulu tarafından davet edilerek yapay zekanın çocuklar ile ergenlik çağındaki gençlerin üzerindeki zararlarına ait sunum yaptı. Gelişen yapay zeka teknolojisinin yararlarının yanı sıra ziyanlarının da bulunduğunu söyleyen Okcu, bilhassa çocukların büyük tehlike altında olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Okcu, çocukların fotoğraf yahut görüntülerinin müsaadesiz alınarak, yapay zekayla uygunsuz imgeler haline dönüştürülebildiğini vurgulayıp, ebeveynlere bu usulle şantaj yapılabileceğini söyledi. Yapay zekanın pedofili ve berbat niyetli faillerin de kullanımına açık olduğunu belirten Murat Okcu, bu durumun engellenmesi için önemli adımlar atılması gerektiğini söz etti.
‘YAPAY ZEKA SAYFALARINA AYDA 4 MİLYAR İNSAN GİRİYOR’
Dünya nüfusunun yüzde 40’ının yapay zekaya ulaşımı olduğunu anlatan Prof. Dr. Okcu, “Genel olarak söylemek gerekirse erişkin olmayan çocuklar, bilhassa sınıf arkadaşlarının internetteki yahut toplumsal medyadaki manzaralarını, onlardan habersiz kullanıyor. Yapay zekada çıplak imgeler haline getiriyor ve bunları arkadaşlarını taciz ya da tehdit etmek için kullanıyor. Artık bu önemli bir sorun haline gelmiş durumda. Bu teknolojilere ulaşmak kolay ve rastgele bir tüzel düzenlemenin olmadığı bir alan. Bu ne demek? Siz üretken yapay zeka için para ödemiyorsunuz. Bu alana girdiğinizde kimliğinizi göstermek yahut yetişkin bir insan olduğunuzu ispat etmek zorunda değilsiniz. Bu 18 yaş altındakilerin de bu alana ulaşabiliyor olması demek. Üretken yapay zeka sayfalarına ayda yaklaşık 4 milyar insan giriyor. Dünya nüfusunun yaklaşık 8 milyar olduğunu düşünürsek, nüfusun yaklaşık yüzde 40’ı üretken yapay zeka sayfasını ziyaret ediyor. Bu sayfaları ziyaret edenlerin hepsinin niyeti düzgün değil ve hepsi yetişkin değil” dedi.
ÇOCUKLAR TEHLİKEDE
Çocukların ve gençlerin yapay zekayı ziyaret ederek, oradaki araçları kullanabildiğine işaret eden Prof. Dr. Murat Okcu, “Bu da beraberinde ne getiriyor? Çocuklar yeni bir akran zorbalığının içerisine girebiliyor. Örneğin, çocuklar kendi arkadaşlarının toplumsal medyada ya da internetteki fotoğraflarını, imgelerini, görüntülerini alıyor. Üretken yapay zekayı kullanarak arkadaşlarının görselleri üzerinde değişikliğe gidiyorlar. Bunlara ‘deepfake’ teknolojisi ismi veriyoruz. Çocuklar, gençler bu teknolojiyle geçersiz imajlar elde ediyor. Bilhassa bu kız çocukları için yapılıyor. Bu manzaralar, bir cinsel aksiyon içerisindeymiş üzere göstermek üzere kullanılabiliyor. Natürel ki yalnızca çocuklar değil, bilhassa pedofili yahut makus niyetli faillerin de kullanımına açık olduğu için onlara da çok büyük imkan sağlıyor. Onlar bu imgeleri alıyor ve çocukların, gençlerin haberi olmadan birer cinsel istismar materyali haline getiriyor. Pornografik imaj haline getirip, buradan para kazanıyorlar. Çok daha kıymetlisi; bu imajlar, çocukları ya da ebeveynlerini şantaj ve tehditte bulunmak için de kullanılabiliyor. Kişinin akrabalarını, tanıdıklarını taklit eden, onların seslerini taklit eden yapay zeka modelleri kullanılarak çocuklar kandırılıyor. Bunun engellenmesi, karşı konulması şu basamakta çok sıkıntı. Bu yüzden önemli adımlar atılması gerekiyor” diye konuştu.
ENGELLENMESİ KONUSUNDA KİLİT NOKTA EBEVEYNLER
Yapay zekanın, cinsel istismar için kullanılmasının engellemesinde ebeveynlerin büyük rolü olduğunu söyleyen Prof. Dr. Okcu, burada öncelikli vazifenin anne ve babalara düştüğünü vurguladı. Prof. Dr. Okcu, şunları söyledi:
“Alınabilecek tedbirleri ikiye ayırmak mümkün. Biri hukuk içerisinde atılması gereken adımları kapsıyor. İkincisi, daha değerlisi hukuk dışında da adımlar atılması. Hukuk içerisinde kastettiğimiz, yasama organı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) bahse el atmasıdır. Bu bahiste TBMM’nin Çocuk Hakları Komitesi önemli faaliyet içerisinde, orada da iktidar ya da muhalefet parti olmaksızın çok önemli bir hassasiyet gelişmiş durumdadır. Mevcut durumda yasamanın eksikliğinin farkındalar. Çeşitli siyaset düzenlemelerine muhtaçlık var. Ebeveynler çocuklarını ellerinden geldiğince diyalog içerisinde, karşılıklı anlayış içerisinde ‘Yasaklıyorum, engelliyorum’ mantığına girmeksizin takip etmek zorunda. Hepimiz görüyoruz; çocuklar konuttan çıkarken anneleri ‘Çocuğum üşümesin diye’ paltolarının önlerini ilikliyor. Evlatlarımızı servise bindirdiğimizde ‘Aman dikkat et, kemerini tak, kendini koru’ diyoruz. Fiziki dünyada nasıl ki çocukları korumak anne-babaların temel önceliği, vazifesi ve korkusuysa bunu siber dünyada da internet ortamında ve yapay zeka kullanımında da çok daha dikkatle sürdürmeleri gerekiyor.”